Özet:

GİRİŞ ve AMAÇ: Zoonotik hastalıklar küresel ölçekte, sağlığı sosyoekonomik yönden tehdit eden halk sağlığı sorunudur. Son çeyrek yüzyılda, giderek sayısal artış gösteren yeniçıkan enfeksiyon hastalıklarıyla birlikte bu sorun sağlık hizmetlerinde geniş bir boyut kazanmıştır. Hemşireler, toplumda ve sağlık hizmeti sunumunda “rol model” etkileri olan sağlık çalışanlarıdır. Bu çalışma; zoonozların kaynakları, bulaşma yolları ve korunma önlemleri hakkında hemşirelerin bilgi düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM ve GEREÇLER: Bu araştırma, Kocaeli merkezinde bulunan kamu ve özel hastanelerde aktif çalışan gönüllü hemşirelerle yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte, 30 sorudan meydana gelen anket 2012’de uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS v.20 programıyla analiz edilmiştir. BULGULAR: Hastanelerde çalışan hemşirelerin sadece %46'sı (n=550) araştırmaya katılmıştır. Katılımcıların %70’i 26–44 yaş grubunda, %67’si 1-5 hizmet yılındaydılar. Hemşirelerin çoğu (n=380) üniversite, diğerleri Sağlık Meslek Lisesi(n=155) mezunudur. Katılımcılar en çok (%45) virüsleri, sonra bakterileri ve parazitleri (%44) patojenik etken biliyor; %73’ü hayvanlardan insanlara, %68’i insanlardan hayvanlara enfeksiyon bulaştığını, %16’sı ise hiç bulaşmadığını düşünüyor. Bu çalışmada Salmonelloz hariç, zoonotik hastalıkların bulaşma kaynakları hakkında katılımcı eğitim düzeyleri arasında istatistiksel anlamlılık (P>0,05) saptanmamıştır. Katılımcıların %41i sağlık bilgisi için uzmanlardan yararlanmakta, %65’i sağlık haberlerini yetersiz görmektedir. Hemşirelerin %59’u kendini zoonozlar bilgisi bakımından ‘yetersiz’ görmekte, %89’u ise mesleki eğitime katılmayı istemektedir. Sürekli sosyoekonomik tehdit olan zoonozlar, insan sağlığına çokyönlü zarar veren, önemli halk sağlığı sorundur. Etkileri bakımından toplumda sürekli risk oluşturan ve sağlık çalışanlarının işgüvenliğini tehdit eden zoonotik hastalıklar sorununu çözmek için öncelikle eğitim programlarının gözden geçirilmesi gerekmektedir. TARTIŞMA ve SONUÇ: Araştırma bulguları, sağlık çalışanlarının güvenliğini tehdit eden, topluma çokyönlü zarar veren zoonotik hastalıklar sorununun çözümü için yalnızca Hekimler ve Veteriner Hekimlerin mesleklerarası işbirliğinin yeterli olmayacağını işaret etmektedir. Sorununun kalıcı çözümü için ‘Tek Sağlık’ yaklaşımıyla hemşirelerin ve diğer sağlık çalışanlarının da katıldığı etkin sürekli mesleki eğitimlerin düzenlenmesinin gerektiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: