Özet:

2003 ve 2004 yıllarında dört ilde (İzmir, Aydın, Manisa ve Balıkesir) kabakgil üretim alanlarındaki virüsleri belirlemek amacıyla 278 tarlada yapılan surveyde hastalık belirtisi olan ve olmayan hıyar, kavun, karpuz, sakız kabağı ve bal kabağı bitkilerinden toplam 618 örnek toplanmıştır. Bitkilerde yaygın olarak mozaik, beneklenme, sararma, kıvrılma, şekil bozukluğu, bodurlaşma ve yeşil aksam ölümü şeklinde belirtiler gözlenmiştir. Örneklerdeki virüslerin varlığı önce DAS-ELISA ile ortaya konulmuş ve enfekteli olanlar test bitkilerine mekanik olarak inokule edilmiştir. İllerde tarla bazında virüslerin yaygınlık oranlarının % 4.98 ile % 15.60 arasında değiştiği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, örneklerin % 42 oranında WMV-2, CMV, WMV-1 ve ZYMV ile enfekteli olduğunu ortaya koymuştur. Kabakgil örneklerinde en yaygın virüsün % 21.5 oranı ile WMV-2 olduğu ve bu virüsün kavunda, sakız kabağında ve bal kabağında mevcut olduğu tespit edilmiştir. CMV'nin en yüksek oranda hıyar (% 29.7), daha düşük oranlarda da ise sakız kabağı (% 5.2) ve kavun (% 3.4) bitkilerinde enfeksiyon oluşturduğu saptanmıştır. WMV-1 sadece karpuz (% 24.0), ZYMV ise kavun (% 2.8) ve bal kabağı (% 4.4) örneklerinde belirlenmiştir. Bilgilerimize göre, bu bulgu Ege Bölgesi'nde üretilen karpuz bitkilerinde WMV-1'nün varlığına yönelik ilk kayıttır. Elektron mikroskoptaki incelemeler, virüsün 760-780 x 12 nm boyutunda iplik şeklinde partiküllere sahip olduğunu göstermiştir. Kavun, bal kabağı ve sakız kabağı bitkilerinde karışık enfeksiyonların bulunduğu belirlenmiştir. Örneklerde SqMV ve CGMMV enfeksiyonları saptanmamıştır. Biyolojik test bulguları ile DAS-ELISA sonuçlarının birbirine paralel olduğu görülmüştür .

Anahtar Kelimeler: