Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
16
İndirme
8
Fahreddin er-Râzî’nin (ö. 606/1210) bazı eserlerinde dile getirdiği naklî/lafzî delillerin zannîliği meselesini temellendirirken zikrettiği öncüllerden en önemlisi “naklî delile muârız olacak aklî bir delilin bulunması ihtimali vardır” şeklindedir. Bu öncül aklî delilin kesinlik verdiği üzerine kuruludur. Şöyle ki naklî bir delilin aklî bir delille teâruz etmesi hâlinde ya ikisinden birisi kabul edilip diğeri reddedilir ya her ikisi de kabul edilir ya da hiçbirisi kabul edilmez. Son iki ihtimal çelişiklerin aynı anda bir arada olması veya aynı anda olumsuzlanması imkânsız olduğundan uygulanamaz. Akıl naklin aslı olduğundan ve aklî delil kesinlik bildirdiğinden naklî delil kabul edilip aklî delil reddedilemez. Öyleyse aklî delil kabul edilir ve naklî delil ret ya da tevil edilir. Sonuç olarak naklî delilin kesinliği ortadan kalkar. Bu söylem günümüzde bazı çağdaş araştırmacılar tarafından kendisine nispet edilen bazı iddialar sebebiyle Râzî özelinde önemli bir probleme sebep olmaktadır. Zira özellikle el-Metâlibü’l-ʻâliye isimli eserinin mukaddimesindeki ifadeleri delil gösterilerek Râzî’ye “aklın metafizikte kesinliğe ulaşamayacağı” görüşü nispet edilmiştir. Dolayısıyla Râzî görünürde akıl ve aklî delil hakkında iki çelişik hüküm vermektedir. Bu çalışmada yukarıda tasvir edilen problem çözüme kavuşturulmaya çalışılacaktır. Öncelikle Râzî’nin aklın sınırından bahseden ifadeleri bağlamı içinde aktarılacak ardından bu ifadeler tahlil edilecektir. Temel iddiamız Râzî’nin gerçekte akıl hakkında iki çelişik söylemi olmadığı şeklindedir.
Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d. 606/1210) makes a claim in some of his works that "textual evidence gives uncertain information epistemologically". While justifying this claim, which he has expressed in many of his works, he mentions some premises. These premises deal with a few aspects such as the nature of language, its transmission, its use, and what is non-linguistic. One of the most important of these premises is the following proposition about a non-linguistic issue: “There is a possibility that there is rational evidence that is opposed to textual evidence”. In other words, no matter which textual evidence we consider, there is always the possibility of rational evidence expressing its exact opposite. Why should the existence of such a possibility prevent the textual evidence from expressing certain information? We can answer this question as follows: The relevant premise is based on the fact that reason and rational evidence give certainty. Namely, in case textual evidence conflicts with rational evidence, either (i) rational evidence is accepted and the textual evidence is rejected, or (ii) textual evidence is accepted and rational evidence is rejected or (iii) both are accepted or (iv) none is accepted. The last two possibilities are not possible because it is impossible for the contradictions to coexist or be negated at the same time. Since the reason is the origin of the naql and rational evidence gives certainty, textual evidence cannot be accepted and rational evidence cannot be rejected. So, rational evidence is accepted and textual evidence is rejected or interpreted. In order to justify the uncertainty of the textual evidence, whenever Rāzī mentions this premise, he mentions the four possibilities above, and eliminates the other three, except the first, by putting forward the aforementioned reasons, and argues that in such cases there is no option other than the first possibility. As a result, the certainty of the textual evidence disappears. In addition to this discourse, an opposite discourse is attributed to Rāzī regarding the certainty that reason and rational evidence can reach.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
