ASOS INDEKS
Görüntüleme
9
İkileme terimi, eşanlamlı veya ilgili bir düşünceyi aynı şekil ve yapı sınıfına ait, aynı sözdizimsel hiyerarşi seviyesine oturtulan ve genellikle sözcük bağlantıları ile bağlanan kurallı dizilişleri olan bir çift sözcük anlamına gelir. Türkçede ve diğer bütün dillerde ikilemeler, kullanıldığı cümlede anlamı pekiştirmek, kuvvetlendirmek ve daha dikkat çekici hâle getirmek için benzer ya da farklı sözcüklerle meydana getirilen bir sözcük grubudur. İkilemelerin cümlede bariz görevleri ve meydana geliş durumları vardır. İkilemeler aynı iki sözcüğün tekrarıyla (yavaş yavaş, güzel güzel vb.), yakın anlamlı sözcüklerin kullanılmasıyla (eş dost, sağ salim, yalan yanlış vb.), zıt anlamlı sözcüklerin kullanılmasıyla (ileri geri, az çok, aşağı yukarı vb.), aynı anlamdaki sözcüklerin kullanılmasıyla (akıllı uslu, ev bark, kılık kıyafet vb.), biri anlamlı biri ise anlamsız sözcüklerin kullanılmasıyla (eğri büğrü, hayal meyal vb.), anlamsız iki sözcüğün kullanılmasıyla (mırın kırın, yalap şalap vb.), ses taklidi (yansıma ses) sözcüklerin kullanılmasıyla (vızır vızır, gürül gürül vb.), ikinci sözcüğün başına /m/ sesi eklenmek suretiyle (ev mev, şaka maka vb.) oluşturulur. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye adlı eserinde kullanılan ikilemeler incelenmiştir. Risâletü’n-Nushiyye, ikilemelerin kullanılması bakımından son derece zengin bir yapıya sahiptir. Eserde, Türkçe kelimelerle, Arapça ve Farsça sözcüklerle oluşturulan ikilemelerin sayısı oldukça fazladır. Bunun yanı sıra hem Türkçe hem de Arapça ve Farsça kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşan ikilemeler de mevcuttur. İkilemeler bazen yalın hâlde bazen de ek alarak oluşturmuştur. Bağlaçlarla veya izafetle kurulan ikilemelerin de sayısı çoktur. Bu çalışmanın amacı, Türkçenin ikilemleri kullanma gücünün Risâletü’n-Nushiyye adlı eserde ne ölçüde var olduğunu göstermektir. Çalışmamıza konu olan eser taranarak ikilemleler tespit edilmiş tespit edilen ikilemeler ses, şekil, anlam, köken gibi özellikler göz önünde bulundurularak sınıflandırılmış ve ikilemelerin sayısal verileri de belirtilmiştir.
The term ‘binomial’ refers to a pair of words denoting a synonymous or related idea, and sequence of words pertaining to the same form-class, placed at an identical level of syntactic hierarchy, and ordinarily connected by some kind of lexical link. In Turkish and all other languages, binominal are a group of words formed with similar or different words in order to reinforce the meaning of the sentence in which it is used, to strengthen it and to make it more remarkable. Binomials have obvious functions and occurrence situations in the sentence. Binomials are formed by the repetition of the same two words (yavaş yavaş, güzel güzel, etc.), the use of close-meaning words (eş dost, sağ salim, yalan yanlış, etc.), the use of antonyms (ileri geri, az çok, aşağı yukarı, etc.), the same words. By using words with meaning (akıllı uslu, ev bark, kılık kıyafet, etc.), by using words one of which is meaningful and the other meaningless (eğri büğrü, hayal meyal, etc.), by using two meaningless words (mırın kırın, yalap şalap etc.), voice imitation (It is created by using onomatopoeic words (vızır vızır, gürül gürül, etc.) and adding the /m/ sound to the beginning of the second word (ev mev, şaka maka, etc.). In this study, the binomials used in Yunus Emre’s Risâletü’n-Nushiyye are examined. Risaletü’n-Nushiyye has an extremely rich structure in terms of using binomials. In the work, the number of binomials created with Turkish words, Arabic and Persian words is quite high. In addition, there are also binomials formed by the combination of both Turkish and Arabic and Persian words. Binomials are sometimes formed without suffix and sometimes with the suffix. There are also many binomials formed by conjunctions or relativity. The aim of this study is to show to what extent the power of Turkish to use binomials exists in the work called Risâletü’n-Nushiyye. As a method, It is based on Prof. Dr. Funda TOPRAK’s article titled Hendiadyoins in the Kharezm Turkish.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
