Abstract:

Geleneksel el sanatlarının önemli bir kolu olan dokuma sanatı, tarihsel süreç içerisinde, insanoğlunun en eski uğraşlarından biridir. Kültürel bir değer olan dokuma, üretildikleri toplumların sosyo-ekonomik durumları ile bağlantılı gelişen ve nesiller boyunca sürekliliğini sürdüren sosyo-kültürel bir öğedir. İnsanoğlu var olduğu tarihten günümüze kadar, iç içe yaşamış olduğu bu sanatı, egemen olduğu ve gittiği yerlere beraberinde götürmüştür. Dokumalar, üretildikleri bölgenin iklim şartları, bitki örtüsü, kolay ve ekonomik olarak elde edilebilen hammaddelerin elde edilmesi gibi etkenlerle bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. Geleneksel yapıda, yöresel çeşitlilik gösteren dokumalar, insanların zengin manevi iç dünyalarını, karakter yapılarını, dünyaya bakışlarını, estetik anlayışlarını yansıtmaktadırlar. Her yörede, özgün ve bazen de Anadolu’nun ortak özellikleriyle karşımıza çıkan dokuma sanatı, pek çok açıdan büyük bir çeşitlilik göstermektedir. Bu durum Azerbaycan yöresinde yapılmış olan dokumalar içinde de kendine yer bulmaktadır. Tekstil el sanatları arasında estetik, algı renk, motif ve kompozisyon uyumu ile ayrıcalıklı bir yere sahip olan Azerbaycan dokuma örnekleri, günümüzde müzelerde olduğu gibi çeşitli kurum ve kuruluşlarda da yer almaktadır. “Gürcistan Ulusal Müzesi’ndeki Azerbaycan Yöresine Ait Kilim Dokumaları” adlı bu çalışmada, Gürcistan Ulusal Müzesi’nde yer alan 10 kilim örneği incelenmiştir. Örnekler, katalog düzeninde ele alınarak, cins, malzeme, renk, ebat, motif ve kompozisyon yönleriyle tanıtılmaya çalışılmıştır. İncelenen kilim dokumaları, Azerbaycan yöresi özelliklerini yansıtması açısından önemlidir.

Keywords: