Özet:

Hekimhan çevresinin tarihi geçmişi, oldukça eski zamanlara ulaşmaktadır. İskânı ve ulaşımı güçleştiren sarp coğrafyası, bölgenin şenlendirilip gelişmesine engel olmuştur. M. Ö “Kral yolu” olarak bilinen ulaşım ağının bu güzergahtan geçişi, mahallin ehemmiyetini arttırmıştır. Ebu Salim b. Hasan eş-Şemmas el-Hekim el-Malatî’nin 1218 yılında bir han yaptırması, kasabanın açıkça bilinen ilk nüvesini oluşturmuştur. Ancak daha sonra kendi haline terk edilmiştir. Uzun süre geçici yerleşenlerin ve çevredeki köylerin ekinliği olarak kullanılmıştır. Bir kısmı da boş arazi olarak kalmıştır. Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa, 1660 yılında, burada han, hamam, palanka, cami, dükkân, fırın ve ambarlardan oluşan bir külliye tesis etmiştir. Çevredeki köy arazilerinin vergi gelirlerini, Külliyenin giderlerini karşılamak üzere vakfetmiştir. Söz konusu külliye, kasabanın ticari, sosyal, ekonomik hayatını şenlendirmiştir. Külliyenin bir parçası olan palanka, askeri bir garnizon olarak asayişin temininde etkili olmuştur. Vakıf köylerin ahalisi, kasabadan geçen yolun ve bölgenin güvenliği, menzil ve derbent hizmetlerinin ifası ile sorumlu tutulmuşlardır. Vakıf yapıların, menzil veya derbendin hizmeti ya da idaresini üstlenenler, geçici, daimi ya da her iki vergi türünden avarız, nüzul veya bütün vergilerden muaf tutulmuşlardır. Külliye, yüzyıllar boyunca hizmet vermiştir. Vakıf eserlerin bir kısmı zamanla ortadan kalkmıştır. Köylerin vakıf gelirleri yok olmuştur. Han, hamam, cami, dükkânlar ve çeşmeler gibi tesislerin önemli bir kısmı, bugüne kadar ulaşabilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: