Abstract:

Bireylerin toplumsal ve küresel bağlamda etkin birer vatandaş olarak çağın gerekleri doğrultusunda yetiştirilmesi, ilkokul düzeyinde büyük ölçüde Sosyal Bilgiler dersi ile ilişkilendirilebilir. Öğrencilerin kendi kimlik ve kültürlerini öğrenerek iyi birer yurttaş olmaları bu dersin en önemli amaçları arasında yer alır. Bu araştırmada ilkokul öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde öğrendikleri kimlik, kültür ve yurttaşlık kavramlarına ilişkin algılarının çizdikleri resimler yoluyla ortaya konması amaçlanmıştır. Sanat temelli araştırma ile desenlenen araştırmanın örneklemini, bir ilkokulun 4. sınıfında okuyan 18 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, öğrencilere önce söz konusu kavramlar hakkında ne düşündükleri üzerine birer resim çizdirilmiş, ardından her bir öğrenci ile resimlere dair yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, öğrencilerin çizdikleri resimler ve gerçekleştirilen görüşmeler tematik analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun kimlik kavramını nüfus cüzdanı ile özdeşleştirdikleri, kültür kavramını ise halk dansları, yöresel kıyafet ve yemekler ile açıkladıkları görülmüştür. Yurttaşlık kavramını da öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun bir yere ait olma ile açıkladıkları ve bu durumu resimlerinde büyük bir oranla bayrak şeması ile dile getirdikleri görülmüştür. Bu sonuçlara dayalı olarak, kimlik kavramının öğretiminde toplumsal roller ve farklılıklara; kültür kavramının öğretiminde kültürel farklılıklara; yurttaşlığın öğretiminde ise toplumsal sorumluluklar ve katılım gibi ögelere yer verilmesi önerilebilir. Bunun yanı sıra, bir konuya ilişkin öğrencilerin neler bildiklerini anlamalarının bir yolu olarak çocuk resimlerinin kullanılması ve sanat temelli araştırmaların çocukların iç dünyalarını en samimi biçimde ifade tarzı olarak benimsenen bir yaklaşım olarak kullanmaları önerilebilir.

Keywords: