Abstract:

Tüm bireyler, gruplar, organizasyonlar veya toplumlar çevrelerinde meydana gelen değişim ile başa çıkmayı ve değişime uyum sağlamayı öğrenmek zorundadırlar. Her ne kadar söz konusu değişimi engellemek mümkün olmasa dahi, genel olarak değişime maruz kalan tüm bu aktörler değişime direnç gösterirler. Değişim sürecini yönetebilmek ve değişime direnci engelleyebilmek özellikle liderler ve değişimi talep eden takipçileri için önemli bir husustur. Liderler (CEO, yönetici, kanun koyucu vs.) ve takipçileri (çalışanlar, astlar, vatandaşlar vs.) değişimin ve değişime direncin ana unsurlarıdır. Bu çalışmada Türkiye’deki sosyal değişim yönetim ve organizasyon terminolojisi kullanılarak tartşılmaya çalışılmıştır. Liderler ve takipçileri ekseninde ortaya konulan bir tipoloji kullanılarak değişim ve değişime direnç konusu modellenmeye çalışılmıştır. Tipolojide Lewin tarafından geliştirilen değişim modeline benzer bir model kullanılmış ve değişime yönelik dış etkenler göz ardı edilerek sadece lider ve takipçi odaklı olarak konu incelenmiştir. Modelin x ve y eksenleri lider ve takipçileri temsil etmektedir. Eksenlerin bir tarafı değişimi zorlayan ve değişime istekli olanları temsil ederken diğer tarafı değişime direnç gösteren veya kabul etmeyenleri temsil etmektedir. Tipoloji lider ve takipçilerin değişimi zorlama veya değişime direnç gösterme özellikleri bağlamında ideal, yok olucu (entropic), zorlayıcı (coercive) ve devrimsel (revolutionary) olmak üzere dört farklı modelde gerçekleştiğini veya gerçekleşebileceğini ortaya koymaktadır.

Keywords: