Abstract:

Okuma ve dinleme/izleme metinlerinde bulunması gereken özellikler ve hangi metin türlerine yer verilmesi gerektiği İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıf) Öğretim Programında ayrıntılarıyla yer almaktadır. Öğrencilerin hangi türlerde metin oluşturacakları yazma kazanımlarında farklı türlerde (olay yazıları, düşünce yazıları, bildirme yazıları, şiir yazar ) metin yazar şeklinde belirtilmiştir. Ders kitaplarında yer alan okuma ve dinleme/izleme metinlerinin sunuluşunda ve yazma görevlerinin verilişinde bu kazanımlara göndermelerde bulunulur. Fakat okuma ve dinleme/izleme metinleri ile yazma görevi metinleri arasında tür sınıfı ve metin türü farkı vardır. Bu çalışmanın asıl amacı öğrencilerin okudukları ve dinledikleri metin türünden sonra aynı türün özelliklerine uygun metni daha bilinçli yazabilecekleri varsayımına dayanarak okuma ve dinleme/izleme metinleri ile yazma görevi olarak verilen metinler arasında metin türü bakımından bir uyumun olup olmadığını tespit etmektir. Bu amaçla üç yayınevine ait dokuz Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitabı, okuma ve dinleme/izleme metinlerinde yer alan türlerle yazma görevi olarak verilen metinlerin türleri işleyiş sırasına göre tasnif edilmiş, metin türleri incelenerek ulaşılan bulgular ve sorunlar betimlenmiştir. Sonuç olarak ders kitaplarındaki okuma ve dinleme/izleme metinlerinde tür bağlamında adlandırma, tür tespiti ve türlerin işleviyle ilgili birtakım sorunlar, okuma ve dinleme/izleme metinlerinin türleri ile yazma görevi olarak verilen türler arasında uyumun az olduğu belirlenmiştir. Bazı kitaplarda, Programda zorunlu tutulan metin türlerine okuma ve yazmada yer verilmediği tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre öneriler getirilmiştir.

Keywords: