Özet:

Metin düzeninde tutarlılık rolünün geleneksel görüşüne karşı çıkan bu araştırma, çıkarımsal bir tutarlılık modeli aracılığıyla gerçekleştirilen “anlam-birliği-sonrası-araştırma” yöntemine bilişsel bir yaklaşım önermektedir. Önerilen bu yaklaşım, tutarlılığın yalnızca metin içinde (statik ürün olarak) değil, aynı zamanda dilin (kullanıcı) anılarında da bir şey olduğunu ve bu doğrultuda bizim şunları dikkate almamız gerektirdiğini varsayar: (i) Altta yatan (kodlanmamış) içerik ile metin içindeki dilsel olarak temsil edilen bilgiler arasındaki ayrım ve (ii) anlam holizmi, bir cümlenin şifrelenmiş anlamının çıkarımsal ilişkileri ile birlikte anlamı oluşturduğu bir kavramdır. Bu anlamda, herhangi bir dil biriminin anlamı, anlamsal olarak kodlanmış ve kodlanmamış unsurlar arasındaki ilişkiden oluşur; bunun yorumlanması, sırasıyla bağlamsal ve bilinçli çıkarımların oluşturulmasına bağlıdır. Farklı iletişim türlerinde, çıkarımların nasıl hareket ettiğini ve belirlendiğini birlikte tanımlayarak, farklı dil kullanım düzeylerinde “anlam-birliği-sonrası-çıkarım temelli-araştırma”ın etkinliğinin planı da bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: