Özet:

             Makalenin konusu son iki asırda Filistin ve Kudüs’ün genel olarak sosyal ve siyâsî  durumudur. Özellikle yirminci yüzyılda Orta Doğu’nun petrol ve Filistin olmak üzere iki önemli sancılı meselesi vardır. Son zamanlarda Kudüs Türkiye gündeminden hemen hemen hiç düşmemektedir. Bu bağlamda makalenin amacı Filistin ve Kudüs dosyasını bir daha hatırlatmaktır.       İlk defa  Filistin’de  İbrahim Paşa zamanında  katolik ve protestan misyoner okulların açılmasıyla Avrupa tarzı kültür hareketleri başgösterdi. Yahûdilerin Filistin için örgütlü olarak çalışmalarını 1861 tarihine kadar götürebiliriz. Bu  tarihte İngiltere ve  Fransa’da  kurdukları cemiyetlerle, Yahûdîleri koruma ve Filistin’i Yahudi ülkesi yapabilme faaliyetlerine başlamışlar ve fikirde kalan bu hareketlerini 1882 tarihlerinden itibaren iki yolla eyleme  dönüştürmüşlerdir.  Birincisi   Filistin’e göçler ve yerleşme çabalarıdır. İkinci sebep ise   1877-18778 Osmanlı Rus Savaşı (93 Harbi)’ndan  sonra, siyonistlerin Filistin’i yurt yapma düşüncesi ile uluslararası düzeyde girişimlerde bulunmalarıdır. Yahudilerin bu girişimlerine tepki olarak, Osmanlı devlet erkanı  Filistin’e yapılacak Yahûdî göçünün var olan  düzeni  bozacağını düşünmüş ve Padişah İkinci Abdülhamid  ve  diğer devlet ricali Filistin topraklarında Yahûdî yerleşimine  karşı  engel olma siyasetini uygulamışlardır. Filistin meselesinde İttihad Terakkî Fırkası ilk zamanlar ılımlı tavır sergilemiş fakat daha sonraları onlar da Sultan Abdülhamid’in Filistin siyasetini benimsemiş ve Yahûdî göçünü engellemeye çalışmışlardır. Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı sonrası gelişen siyasi olaylar, Osmanlı hükûmetlerinin haklılığını ortaya koymuştur. Günümüzde bölgede insanlık dramı  yaşanmakta olup, bunun tek sorumlusu büyük güçler ve İsrail’dir.

Anahtar Kelimeler: