Özet:

Muhammed b. Cerîr et-Taberî (v.310/923) tefsir, hadis, fıkıh ve tarih gibi pek çok ilim dalında önemli yeri olan ilim adamlarından birisidir. Onun Târîhu’l-Umem ve’l-Mulûk adlı eseri, insanlık tarihi ile başlayıp kendi dönemine kadar meydana gelen olayları ihtiva etmektedir. Eserin önemli yönlerinden biri, ayet ya da surelerin nüzûl sebeplerine ilişkin bağlam bilgisi vemesidir. Kur’an’ın tarihiyle ayetlerin nüzûl sebeplerine ışık tutması, nüzûl ortamının karakteristiğini yansıtması ve bazı hükümlerin teşrîine dair bilgiler içermesi gibi yönlerden eserin tefsir çalışmaları açısından da ayrı bir kaynaklık değeri vardır. Taberî için İbn İshak ve İbn Hişam gibi tarihçilerin eserleri esbâb-ı nüzûl konusunda referans olmakla birlikte o, bu verileri daha geniş bir çerçevede değerlendirmiştir.  İsnâd’a bağlılığı ile meşhur olan müelif, kaynağı Hz. Peygamber’e dayanan esbâb-ı nüzûl bilgilerini rivayet silsilesinde esas alan sahabe ve tabiîn tabakalarını da dikkate alan bir nakil anlayışı benimsemiştir. 

Anahtar Kelimeler: