Abstract:

Yeşilçam sineması, 1950 ile 1970 yılları arasını kapsayan ve Türk sinemasında bir üretim biçimi olmanın ötesinde değerler bütününü temsil eden bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. 1995 sonrası gelişen Yeni Türk sineması, Yeşilçam sinemasından bir kopuş olarak değerlendirilebileceği gibi Yeşilçam sinemasının kodlarını dönüştürerek ele alan örnekleriyle de dikkatleri çeker. Zeki Demirkubuz’un filmlerindeki karakterlerin ya da Reha Erdem’in Hayat Var’ındaki (2008) Hayat’ın izlediği televizyon ekranlarından yükselen ses, Yeşilçam filmlerinin o tanıdık sesidir. Bu çalışmada, Pierre Nora’nın literatüre kazandırdığı ‘hafıza mekânı’ kavramından yola çıkarak Arif v 216 (2018) filminde Yeşilçam Sineması’nın bir “hafıza mekânı” “lieux de mémoire” olarak nasıl kurulduğu ve “mutluluk mekânı” olarak nasıl resmedildiği tartışılmaya çalışılacaktır. İncelemede hafıza mekânının zamanı sabitleme ve hatırlatma işlevleri üzerinde durularak Arif v 216 filmi üzerinden Yeşilçam Sineması’nın kodlarına, kahramanlarına, değerler anlayışına ışık tutularak bugünle nasıl ilişkilendirdiği sorgulanacaktır. Filmin Yeşilçam’la ve Yeşilçam sinemasının temsil ettiği değerlerle kurduğu ilişkiyi açıklamaya çalışırken başvurulacak kavramlardan biri de “kitsch’tir. “Seçkinlerin beğenmediği ancak kitlelerin benimsediği” anlamıyla ele aldığımızda kitsch, hem nostaljinin açığa çıktığı hem de bastırılmaya çalışılanın kucaklandığı bir alan olarak görülebilir. Aşırılıkları ve ani duygu dalgalanmalarıyla gülünç bulunarak inkâr edilen Yeşilçam anlatısı, Arif v 216 filminde tam da aynı kodları kullanarak dönüşür. Bu bağlamda film, Yeşilçam’ı öznesi yaparak güldürüyü oluştursa da, bunu onunla alay ederek değil, onunla yeni bir buluşma biçimi önererek sağlar. Bu çerçevede Arif v 216, tür, anlatı, kod, karakter, yıldız olgusu, erdemler ve değerler bağlamlarında incelenecek ve “hafıza mekanı”, “nostalji” ve “retro” kavramları bağlamında çözümlenecektir.

Keywords: