Abstract:

Âşık tarzı şiir geleneği, Türkistan’da teşekküle başlayan Türk sözel edebiyat geleneğininönemli yanıdır. Hiç şüphesiz geleneğin bugünlere kadar ulaşmasında iletişim odaklarına bağlı “aktarıcı/anlatıcı/sanatkâr” vasfına sahip âşıkların katkısı büyüktür. Ayrıca onlar, evren ve yaratılışla ilgili algıların hatırlatılması bağlamında “kültürel belleğin uzman taşıyıcıları” olarak da karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla âşıklar bu süreçte ‘mitik’ diyebileceğimiz bir varoluş süreci de yaşamışlardır. Bu süreci olası kılan şey ise ‘kompleks rüya motifi’dir. Şamanlığa kabul merasiminden itibaren bu motif kodlayıcı bir karakter kazanarak âşıkların mitolojik bir kahramana dönüşmesini sağlamıştır. Âşıkların eserlerinde karşımıza çıkan mitolojik tasavvur ve tasvirler varoluş sürecinde bu dönüşümün tezahürleri olarak da düşünülebilir. Ayrıca bazı âşıkların kültleşmeye doğru gitmeleri de doğrudan bu varoluş süreciyle ilintili olabilir. Bu açıdan yazıda Joseph Campbell’ın ‘kahraman’ kavramsallaştırması temelinde bir değerlendirmeye girişilerek âşıkların mitolojik bir kahraman olarak da ele alınabileceği hususu ortaya konulacaktır.

Keywords: