Özet:

Karadeniz, tarihin erken dönemlerinden bu yana ticari faaliyetlerin gerçekleştiği, birçok ülke tarafından egemenlik altına alınmaya çalışılan önemli bir iç denizdir. Karadeniz çevresi daima Çanakkale ve İstanbul Boğazları üzerinde egemenliğe sahip devletler tarafından kontrol edilen bir bölge olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgedeki egemenliği 18. yy.’a kadar devam etmiştir, ancak Osmanlı-Rusya Savaşı sonrasında yapılan Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Osmanlılar Karadeniz üzerindeki egemenliklerini kaybetmiştir. Bu antlaşma sonrasında Rus ve Avrupa gemilerine açılan Karadeniz ticaretiyle bölgedeki limanların, denizyollarının ve ard bölgelerinin önemi arttı. Bununla birlikte Karadeniz’in uluslararası ticarete açılması Osmanlı Devleti’nin bölgede güç kaybının ve başta Rusya olmak üzere Avrupalı devletler karşısında gerilemesinin de bir göstergesi oldu. Rusya Karadeniz ticareti sayesinde ekonomik gelişmesini sürdürerek sanayileşme sürecine girdi. Bu çalışmada, arşiv belgeleri ve kaynaklar üzerinden 18. yy.’da Karadeniz ticaretinde Rusya’nın yeri ve bölge egemenliğinde Rusya-Osmanlı rekabeti açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler: