Özet:

XVIII. asır şairlerinden Nazîm Yahya (ö. 1727) Klâsik Türk edebiyatı dairesinde yetişmiş, devrinin önde gelen simalarından birisidir. İstanbul’un Kumkapı semtinde doğan şairin asıl adı Yahya’dır. Şair aynı mahlası kullananlardan ayırt edilmek için Nazîm Yahya Çelebi ismiyle anılmıştır. Arapça ve Farsça’yı iyi bilen şair, özellikle musikî alanında devrinin önde gelen musikîşinaslarından biridir. Ayrıca, Divan şiirinde çok na’t yazan şairler arasında yer alan Nazîm’in tek eseri, beş ayrı divandan oluşan Divan-ı Belâgat-unvân-ı Nazîm’idir. Söz konusu Divan, klâsik edebiyatımızın en hacimli divanlarından birisidir. Şairin Dâstân-ı Hecr ü Visâl adlı mesnevisi, 1668 tarihinde tamamladığı birinci divanında yer almakta ve 160 beyitten meydana gelmektedir. Sade ve akıcı bir üslûpla kaleme alınan mesnevide genel olarak; Hecr ve Visâl’in aşkı, rakiplerin bu aşka olan tahammülsüzlükleri, iki sevgilinin ayrılması ve âşığın başından geçen maceraları konu edinmektedir. Hikâye, klâsik mesnevi tarzı tertip ve hususiyetlerini içerisinde barındırmakta; başından sonuna tahkiyevî anlatımın esrarengiz havası içinde geçmektedir. Ayrıca mesnevi içerisinde konunun akışına uygun ve tekdüzeliği kırmak maksadıyla kaleme alınan bir gazel, bir de rubaî bulunmaktadır. Bu çalışmada önce Nazîm Yahya’nın hayatı ve edebî şahsiyeti hakkında bilgi verilecek; sonra yukarıda adı geçen hikâye incelenerek mesnevinin transkribe edilmiş metni sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: