Özet:

Toprak ve su kaynaklarımızı tehdit eden doğal ve yapay birçok unsur bulunmaktadır. Özellikle yanlış arazi yönetimi ve kullanımlarından kaynaklanan bu tehditlerin en önemlilerinden bir tanesi de toprak erozyonudur. Erozyon risk durumlarının belirlenmesine yönelik toprak duyarlılık indekslerinin kullanılması, özelikle erozyon araştırmalarında önemli yer teşkil etmektedirler. Toprağın erozyona duyarlılığı, yağış veya yüzey akışla toprağın parçalanmaya direncidir. Bu çalışmanın amacı, İnebolu Havzası topraklarında toprakların erodibilite (K) faktörü ve dispersiyon oranları belirlenerek, arazi örtüsü/arazi kullanımı ile arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu çalışmada, İnebolu havzasında dağılım gösteren toprakların erozyona karşı gösterdiği direncin, bazı erozyona duyarlılık indeksleri kullanılarak, arazi kullanım durumuna bağlı değişimleri karşılaştırılmıştır. İnebolu Havzası Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz Bölümünde, Kastamonu ili sınırları içerisinde yer alır. Havzanın alanı yaklaşık 114 km2 olarak ölçülmüş ve 6 alt havzadan oluşmaktadır. Araştırma sahasının ortalama deniz seviyesinden olan yüksekliği 621 m, en yüksek noktası 1360 m yükseltiye sahiptir. İnebolu Havzası arazi örtüsünün/arazi kullanımı belirlenmesinde 2013 yılına ait Spot uydu görüntüsü ve meşçere haritası kullanılmıştır. Havzada farklı arazi örtüsü/arazi kullanımları göz önünde bulundurularak random sistemde toprak örneklemesi yapılmıştır. Belirlenen noktalarından üç farklı derinlikte (0-10, 10-20, 20-30 cm) toplam 690 adet toprak örnekleri alınmıştır. Analiz sonuçlarına göre havzanın erodibilte değerleri ortalama olarak 0.07 ile 0.093 t ha-1.MJ.mm-1 arasında değişmekte olup, derinlik artışına bağlı olarak K değeri azalmaktadır. Toprakların her üç derinlikteki dispersiyon oranları ise ortalama olarak 20.21 ile 22.28 arasında değişmekte olup, arazi örtüsü/arazi kullanımı arasında istatistiksel olarak önemli olmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Anahtar Kelimeler: