Özet:

Dört temel dil becerisi içinde günlük yaşamda dinlemeden sonra en çok başvurulan beceri olan konuşma, bireyin sosyal hayatında iletişim kurmasını, bilgi ve birikimleri paylaşmasını, duygu, düşünce, hayal ve gözlemlerini ifade etmesini sağlayan en etkili araçtır. Birey, hayatın her alanında duygu, düşünce, istek ve görüşlerini paylaşırken konuşma becerisinin düzeyi oranında başarı sağlayabilir. Konuşma, insanın kendini ifade etmesi açısından çok önemli olduğu gibi, Türkçe öğretiminin de temelini oluşturmaktadır. Çünkü konuşma okuma, yazma, anlama, öğrenme gibi çeşitli becerilerin de alt yapısı konumundadır. Bu çalışmada Türkçe öğretmenlerinin ortaokul öğrencilerine konuşma dil becerisini kazandırmada başvurdukları yöntemler araştırılmıştır. Alan yazında ve Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda yer verilen konuşma yöntem ve tekniklerinden hangilerinin sınıf ortamında tercih edildiği, hangilerinin öğretmenler tarafından etkili bulunduğu, hangi konuşma yöntem ve tekniklerinden kaçınıldığını belirginleştirmek önemlidir. Çalışmanın içerik ve yöntem bakımından benzerleri önceki öğretim programı esas alınarak uygulanmıştır. Ancak hem zaman faktörü hem de 2019 yılı itibarıyla uygulanmakta olan son Türkçe Dersi Öğretim Programı düşünüldüğünde ve önceki çalışmalarla yapılabilecek karşılaştırmaların alan yazına sağlayacağı katkı göz önüne alındığında önem arz ettiği düşünülmektedir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji tercih edilmiştir. Araştırma verilerini toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Mersin ili, Akdeniz ilçesindeki üç farklı ortaokulda görev yapan on Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma sonucunda Türkçe öğretmenlerinin konuşma dil becerisini geliştirmek için en çok başvurdukları yöntemlerin beyin fırtınası ve kelime ve kavram havuzundan seçerek konuşma olduğu, en az başvurdukları yöntemin ise eleştirel konuşma olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğretmenler en az kullandıkları konuşma yöntemlerinden biri olan eleştirel konuşma yöntemini en etkili konuşma yöntemlerinden biri olarak gösterirken, en çok başvurdukları beyin fırtınası yöntemini koşma becerisini geliştirmede etkili yöntemler arasında bulmadıklarını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: