Abstract:

Ulusal kimliğin kuruluşunda kadına yüklenen merkezi rol ve bunun, sinemada kadın temsillerine olan etkisi üzerine düşünüldüğünde, birbiriyle bağlantılı birçok konunun beraber tartışılmaya başlandığı görülmektedir. İlk olarak, etnosantrizm, ırkçılık ve milliyetçilik gibi birbirleriyle paralel kavramlara değinilmiştir. Bununla beraber ulusun biyolojik üreticileri ve ulusal, kültürel değerlerin taşıyıcısı konumundaki kadın ile ulus kavramı arasındaki ilişkiye odaklanmak gerekli görülmüştür. Sonrasında ise, sinemada kadının sorunlu temsili ile kadın karakter aracılığıyla aktarılan “biz/öteki” zıtlığının düzenlenişine bakılacaktır. Çalışmada, Bir Millet Uyanıyor (Eğilmez, 1966) ve Bir Türk'e Gönül Verdim (Refiğ, 1969) adlı filmler, yukarıdaki konu başlıkları altında yer verilen açıklamalar ışığında, sinemadaki cinsiyetçi ve etnosantrik klişeleri örneklemek amacıyla incelenmiştir. Filmler; işlenen değerler, tekrarlanan klişeler, kişilerin betimleyici özellikleri, kadın karakterlerin toplumsal rolleri, yaşadıkları mekanlar ve karakterler arasındaki ilişki türleri gibi başlıklar altında incelenmiştir. Bu incelemelerde; inanış, yargı ve değerleri, ayrıca anlatının ideolojik arka planını ortaya koyabilmek amacıyla söylem analizinden yararlanılmıştır.

Keywords: