Abstract:

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarımızın dilini ve kültürünü gelecek nesillere aktarma isteği Türkçenin dar bir sosyal çevrede konuşulmasına bağlı olarak tehlike altındadır. Batılı ülkeler, sosyal uyumun bir koşulu olarak kendi dillerinin öğretimini azınlık dillerin öğretiminden çok daha fazla önemsese de nitelikli bir iki dilli eğitimin ön koşulu bireyin ana dilinde iyi bir eğitim almış olmasıdır. İsveç’te yaşayan iki dilli Türk çocuklarının her iki dildeki gelişimlerinin önemli olduğuna odaklanmakla birlikte ikinci bir dilin ancak iyi edinilmiş bir ana dili düzleminde öğrenileceği düşünülmektedir. Bu araştırmada da İsveç’te yaşayan iki dilli Türk çocuklarının ana dili öğrenme ve kullanma durumlarına ilişkin veli görüşleri incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemi ile hazırlanan çalışmada yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. İsveç’te yaşayan 16 Türk veliye elektronik ortamda ulaşılmış ve veriler Maxqda programında betimsel analiz tekniğine göre analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar; İsveç’te yaşayan Türklerin çocuklarıyla iletişim kurmada Türkçeyi tercih ettiklerini; çocuklarının en iyi konuştuğu/anladığı dilin İsveççe olduğunu; çocukların, günlük yaşantılarında Türkçeyi az ve orta sıklıkta kullandıklarını göstermiştir. Çocukların kendilerini Türk kültürüne ait hissettikleri; dışlanma, öz güven eksikliği gibi sosyalleşme sorunları yaşadıkları belirlenmiştir. Araştırmada, Türkçe ve Türk Kültürü dersleri etkinliklerinin ve Türkçe öğretmenlerinin yetersiz bir şekilde değerlendirildiği tespit edilmiştir. İsveç’te yaşayan iki dilli Türk çocuklarının Türkçe ve İsveççe alfabe farklılığından kaynaklanan olumsuz dil beceri performanslarına sahip oldukları; çocukların Türkçe öğrenirken ve kullanırken sözcük dağarcığı yetersizliği, Türkçeyi İsveççe ile karıştırma, telaffuz sorunları, dil bilgisel sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. İki dilli Türk çocuklarının Türkçe öğrenirken ve kullanırken yaşadıkları sorunların çözümüne ilişkin; dili sıkça kullanma, ebeveynlerin yardımını alma, kültürel etkinlere katılma, kitap okuma, ana dili ders saatlerinin artırma, öğretmen kalitesini iyileştirme ve ana dili ders kitaplarının niteliğini artırma gibi önerilerde bulunulmuştur. 

Keywords: