Abstract:

Bu çalışmada, lise öğrencilerinin akademik başarıya ilişkin bilişsel çarpıtmalarını ölçecek bir aracın geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu açımlayıcı faktör analizi için 340 ( = 16,28; Sd= 1,07) ; doğrulayıcı faktör analizi için 218 ( = 15,8; Sd= 1,40) , test tekrar test güvenirliği için 48 olmak üzere toplam 606 kişiden oluşmaktadır. Ölçeğin geliştirilme sürecinde; öğrenci görüşmelerinden, literatürden ve uzman görüşlerinden hareketle 52 maddeli bir forma ulaşılmıştır. Elde edilen form üzerinde ilk olarak açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. AFA ve uzman görüşleri çerçevesinde 27 madde araçtan çıkarılarak toplam varynasın %50, 87’sini açıklayan dört faktörlü, 25 maddeli bir form elde edilmiştir.  Ulaşılan dört faktörlü yapının model uyumunu incelemek için farklı bir çalışma grubu ile doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmış ve elde edilen sonuçlar (X2/sd= 2,29; RMSEA= .08; CFI= .95; NNFI= .95; SRMR= .08) ölçeğin model veri uyumunun iyi düzeyde olduğunu göstermiştir. Araçta başarısızlığı felaketleştirme ifadelerini içeren boyut “Felaketleştirme”; kişisel değerini akademik başarı üzerinden tanımlayan maddeleri içeren boyut “Benlik değeri” başarı veya başarısızlığı kendi dışındaki etmenlerde arayan ifadeleri içeren boyut “Dışa atıf” başarıya dair katı ve yüksek standartları içeren boyut ise “Mükemmeliyetçilik” olarak isimlendirilmiştir. Ölçeğin güvenirlik analizleri sonucunda elde edilen Cronbach’s Alfa iç tutarlılık kat sayısı (.89), test tekrar test güvenirliği (.89) ve yapısal güvenirlik (.94) analizi sonuçları ölçeğin yeterli güvenirlik değerlerine sahip olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular 25 maddeden oluşan ABİBÇÖ’nün lise öğrencilerinin akademik başarıya ilişkin bilişsel çarpıtmalarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu göstermiştir. 

Keywords: