Özet:

Dünya Sağlık Örgütü’ne 3 Ocak 2020’de Hubei/Wuhan vahşî hayvan pazarında salgın olasılığı bulunan yeni bir virüs saptandığı bildirilmiştir. Bu yeni virüse, önce “Novel Coronavirus 2019 (2019-nCoV)” adı verildi, sonra genetik yapısı SARS koronavirüsü ile yaklaşık %70 benzerlik gösterdiğinden SARS-CoV-2 dendi, 2 Şubat 2020 itibariyle de “Coronavirus Disease 2019; COVID-19” adı verildi. COVID-19’un kaynağına ilişkin dile getirilen tezlerden en geçerli olanı, bu virüsün, Wuhan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı olarak satılan vahşi hayvanlardan kaynaklandığı tezidir. COVID-19’un ilk defa görüldüğü Wuhan şehrindeki vahşî hayvan pazarında çoğunlukla kurbağa, kuş, yılan, dağ sıçanı, tavşan, rakun köpeği, misk kedisi gibi vahşî hayvanlar satılmaktadır. İslam’da yırtıcı/vahşî hayvanların ve pis/zararlı maddelerin tüketilmesi yasaklanmıştır. Kur’ân’da bunlar sarih bir dille leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesilenlerle sınırlanırken, Sünnet bunlara “ehlî eşeği” ve bütün “yırtıcı hayvanları/kuşları” da katmıştır. Ayrıca Kur’ân’da genel olarak “temiz/faydalı” yiyeceklerin helal, “pis/zararlı” yiyeceklerin ise haram kılındığı bildirilmiştir. Bu bağlamda özellikle Tayyib ve Habîs tabirleri kullanılmıştır. Bir ayette Tayyib, “pis ve zararlı” anlamına gelen karşıtı Habîs tabiri ile birlikte yer almış, Peygamber’in temiz olan şeyleri helal, pis olan şeyleri ise haram kıldığı belirtilmiştir. Bu varlıkların/nesnelerin tabiatlarına göre “temiz” ve “pis” olarak kategorize edilebileceğini gösterir. Çalışmada, Covid-19’un mahiyeti ve kaynağına dair bilimsel verilere işaret edildikten sonra ayrıntılı olarak Kur’an’da yiyecekler bağlamında yer alan Tayyib tabirinin semantik tahlili yapılacaktır. Bununla beraber Covid-19 pandemisinin kaynağına ilişkin görüşler bağlamında bu tabirin özellikle baskın manası olan; “temiz, yararlı ve hoş” anlam içeriği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: