Özet:

Konar-göçer hayat tarzının gerekliliklerini sağlayan çadır, kültürün mekâna yansımış en önemli argümanıdır. Sürekli yaylak-kışlak arasında gidip gelen Türkler, taşıması kolay ve çabuk kurulabilen çadırları uzun süre kullanmışlardır. Çadır, konar-göçerlerin aktif yaşam tarzına uygunluk göstermiştir. Çadırın bir yerden başka bir yere taşınması hayvan sırtında olabildiği gibi, altına yüksek tekerlekler koyularak da yapılabilmiştir. Yaşam koşulları, hava şartları ve bazı yaşamsal gereksinimler çadırın farklı tiplerde ve ebatlarda ortaya çıkmasına neden olmuştur. İnsan zihni, çevresindeki maddi şartların ve kaynakların etkisi ile yaşadığı ortamın ve hayatın manasındaki sırları algılamaya çalışmaktadır. Türk kültüründe önemli bir yeri olan çadırlar, bu algılama çalışmasına iyi bir örnektir. Nitekim Türkler yaşadıkları hayat tarzına uygun çadırlarını hem gerçek hayatta hem de manevi hayatta kullanmışlardır. Çadır, dinsel alanda etkin bir sembol olarak kullanılmıştır. Bu makalede, İslam öncesi dönem Türk çadırının göksel âlemle olan ilişkisinin yeri tespit edildikten sonra, çadırın değeri ve işlevi kozmolojik mana üzerinden tartışılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: