Özet:

Hadis usûlü, İslâmî ilimler arasında en geniş ıstılahî alana sahip ilimlerden birisidir. Bu ilme ait kavramlar, ilk dönemlerden itibaren ihtiyaca binaen ortaya çıkmış, asırların tecrübesi ve birikimi ile de tekâmül ederek özel birer ıstılaha dönüşmüştür. Kavramların, süreç içerisinde anlam daralmasına, anlam genişlemesine hatta bazen anlam kaymasına uğradıkları bilinmektedir. Hadis ıstılahlarında ortaya çıkan bu değişim ve gelişimde, tarihi süreçle doğru orantılı olarak usûl âlimlerinin büyük etkisi/katkısı olmuştur. Bu durum, özellikle müteahhirûn döneminde başlayan hadis usûlü şerhçiliği ile büyük bir ivme kazanmış ve ıstılahların istikrar bulmasıyla sonuçlanmıştır. Dahası bu dönenden itibaren mevcut usûl kitapları üzerinde birtakım tasarruflarda bulunularak bazı ihtisar, şerh, ta’lik ve haşiye çalışmaları yapılmıştır. Bunun neticesi olarak da hadis usulü şerhçiliği, zamanla zengin bir literatüre kavuşmuştur. Bu çalışmada, ihtisar ve şerh edebiyatında muteber kabul edilen İmam Nevevî’nin et-Takrîb ve’t-teysîr’i ile onun şerhi olan İmam Süyûtî’nin Tedrîbü’r-râvî’si mukayeseli bir şekilde ele alınmaktadır. Süyûtî’nin et-Takrîb’e yaptığı katkılar ve getirdiği eleştiriler bağlamında söz konusu eser üzerindeki tasarrufları incelenmekte, bu vesileyle de şerhte takip ettiği metot ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler: