Özet:

Çalışmada Yeşilırmak tarım havzası kapsamında yer alan 11 il araştırmaya dahil edilmiştir. havza alanını içeren illere ilişkin 1990-2014 dönemindeki zaman serisinden yola çıkılarak çevresel Kuznets eğrileri (ÇKE) hazırlanmıştır. Bu yolla, iklimsel değişikliğe neden olarak gösterilen sera gazları ile bölgenin kişi başına geliri arasındaki ilişki ortaya konmuştur. Buna göre ÇKE varsayımından yola çıkarak Yeşilırmak Tarım Havzasında yer alan illerin, kişi başına milli gelirleri ile PM10 ve SO2 emisyonu arasındaki ilişkinin ters “N” biçiminde bir ÇKE oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Bunun anlamı havzada gelir artışı sonucu, ele alınan dönem boyunca anlamlı bir olgu taşımadığıdır. Bu sonuçlar, daha önce Türkiye için yapılan çalışmalarla örtüşmektedir.  Sonuçta, Türkiye’nin genel eğilimine uygun olarak Yeşilırmak Tarım Havzasında yer alan illerde gelir artışının yükseliş yönünde olduğu görülmektedir. Bunun çevre maliyetleri göz önüne alarak sürdürülebilir bir gelişme ile uyumlu olması gerekir. Çorum dışındaki illerde SO2 salınımı artış yönündedir. PM10 değeri ise Amasya, Çankırı, Çorum, Giresun, Kastamonu, Ordu illerinde, azalmasına karşın diğer 5 ilde artış yönünde bulunmuştur. Trend değerine göre, bir tarım bölgesi olan Tokat birinci sırada PM10 salınımına maruz kalırken, ikinci sırada Samsun yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler: