Abstract:

Rûmî motifi, klasik Türk tezyinatının vazgeçilmez kompozisyon unsurlarındandır. Yüzyıllar boyunca artan çeşitleri ve gelişen formları ile bilhassa Selçuklu ve Osmanlı süslemelerinde önemli bir motif hâline gelmiştir. Klasik sanatların yükseliş devri olan 16. yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin de her bakımdan zirvede olduğu dönemdir. Kanuni Sultan Süleyman, sanat âşığı bir padişah olarak çok sayıda sanatçıyı himaye etmiş, saltanatı boyunca kitap sanatlarına ekonomik ve sanat becerisi anlamında ciddi kaynaklar aktarmıştır. Süleymanname isimli şehname, Saray’da üretilen eserler arasında cildinin dış ve iç süslemeleriyle en dikkat çeken eserlerdendir. Sanat tarihçiler ve sanatçılar arasında “şaheser” olarak nitelendirilen, Kanuni’nin sadece kendi kütüphanesi için tek nüsha yaptırdığı bilinen eser, rûmîlerinin eşsizliği ile de haklı bir ayrıcalığa sahiptir. Kabın dış pervazının desen tasarımında bulunan rûmî, sınırlarını ve şeklini hatayi üslûbu motiflerin bir araya gelmesiyle kazanan bir rûmî çeşididir. Yeni rastlanan bu motif, sanat literatüründe yer alması gereken ve varlığından haberdar olduğumuz bütün süsleme unsurlarına bakışımızı genişleten bir keşfe işaret etmektedir.

Keywords: