Özet:

Halk hikâyeleri Kürt sözlü halk edebiyatı içinde geniş bir yer kaplayan türlerdendir. Bu hikâyelerdeki aşklar çoğunlukla trajiktirler ve aşıklar birbirlerine kavuşamadan ölürler. Aşktaki trajedi çoğunlukla toplumsal nedenlerden kaynaklıdır. Bu sebepler aşıklar arasındaki sınıfsal statü farklılıkları ve ya din ve mezheb ayrılıklarıdır. Bazen otoritelerin zorbalığı nedeniyle de bu trajedi yaşanmaktadır. Fakat bu trajik aşklar sözlü anlatı haline getirildiklerinde sözkonusu toplumsal sebepler sansürlenerek bunların yerine düzenbaz ve hilekar karakter ya da motifler yaratılır. Biz de bu konu bağlamında Kürt sözlü anlatısında trajik aşk konusunu işeleyen Memê Alan ile Khalil Beg û Gewrê halk hikâyelerini inceledik. Bir taraftan bu halk hikâyelerinin tarihsel arka planını açığa çıkarmaya çalışırken bir diğer taraftan sözlü anlatıların içeriğine odaklandık. Sonuç olarak bu hikâyelerde yer alan Beko ve Xelo isimli iki antogonist karakterin hem hilekâr ve düzenbaz hem de birer kurban oldukları kanaatine vardık. Sözlü anlatı çerçevesinde düzenbaz ve hilekâr motifler oldukları doğrudur. Fakat gerçekte onlar yaşanmış trajik aşkların asıl nedenlerini sansürlemek adına halk, icracılar ve otoriteler tarafından yaratılmış kurbanlardır.

Anahtar Kelimeler: