Abstract:

Kültürel miras turizmi, bir yerin ve o yerde yaşayan insanların tarihini ve kültürünü aktaran birer bilgi kaynağıdır. Bu bilgi kaynağı ziyaretçilerin beklentilerine ve öğrenme deneyimlerine etki edecek teknolojilere ihtiyaç duymaktadır. Sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve karma gerçeklik teknolojileri ve uygulamaları bu deneyimleri geliştirmek üzere kullanılmaktadır. Bu teknolojiler kültürel miras oluşumlarına yönelik bilgilerin kitlelere aktarılmasına, yaşanılacak deneyimin öncelikli olarak kişiselleştirilmesine yönelmektedir. Bu teknolojiler aracılığıyla kullanıcının içerikle etkileşimini sağlayan faktörler; yenilikçi eylemler, katılıma ve deneyime dayalı eğitim olanaklarıdır. Giyilebilir teknolojiler, mobil cihazlar ve uzamsal artırılmış gerçeklik teknolojileri bu etkileşimi olanaklı kılan araçlardır. Özellikle artırılmış gerçeklik (AR) teknolojileri, gerçek ve eşzamanlı olarak, fiziksel dünyaya dijital bilgi katmanları eklemekte, kullanıcıyı fiziksel mekâna sanal verilerle dahil etmektedir. Bu noktada, gerçeklik tümüyle değiştirilmek yerine tamamlanır hale gelmektedir. Artırılmış gerçeklik (AR) teknolojileri, yapı ölçeğinden kent ölçeğine, “Gözlerin ulaşamadığı şeyleri görebilme”, “Gözlerin göremeyeceği şeyleri görebilme”, “Görüleni anlatma” ve "Daha fazla gözle görebilme" yi mümkün hale getirmektedir. Burada önemli olan fiziksel mekândan ve bağlamdan kopmamak-koparılmamaktır. Ramos vd. (2018)’nin ifadesiyle de geleneksel ya da yeni nesil mobil haritalar ve gezi rehberleri kullanıcıların bilgi edinmesi, yeni yerler keşfetmesini sağlarken çevreye daha az dikkat etmelerine, içerik ve bu içeriği aktaran araca odaklanmalarına neden olmaktadır. Bu durum ise temelde kullanıcının fiziksel dünyayla etkileşimini sınırlandırmakta, onu daha simüle edilmiş bir ortama sokmaktadır. Buna karşın Artırılmış gerçeklik (AR)  teknolojileri kültür rotaları hakkındaki bilgiyi anlaşılır bir biçimde fiziksel ortamla ilişkilendirmektedir. Ziyaretçilerin bilinmeyen yerleri interaktif, eğlenceli ve eğitici bir şekilde tanımalarına yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda ele alınan çalışma, Artırılmış gerçeklik (AR) teknolojilerinin, bir yapıdan bir kente kültürel miras alanlarında nasıl kullanıldığına yönelik verileri uygulama örnekleri üzerinden aktarmayı amaçlamaktadır.

Keywords: