Özet:

11. yüzyılda Arap edebiyatında başlayan manzum lugat yazma geleneğinin Türk edebiyatında örnekleri 15. yüzyıl başlarından itibaren görülmeye başlamıştır. Aruz vezniyle yazılan manzum sözlükler, kısa sürede yaygınlaşmış ve Farsça-Türkçe, Arapça-Türkçe gibi iki dilli manzum sözlüklerin yanında Farsça-Arapça-Türkçe gibi üç dilli manzum sözlükler de yazılmıştır. Farsça ve Arapçanın dışında sayıları az da olsa Boşnakça-Türkçe, Rumca-Türkçe, Ermenice-Türkçe, Fransızca-Türkçe sözlüklerin de yazıldığı görülmüştür. Kerîmî’nin makaleye konu olan sözlüğü Farsça-Arapça- Türkçe üç dilli manzum sözlüklerdendir. Müellifi ile ilgili herhangi bir bilgi yoktur. Sözlüğün kaynaklarda iki nüshası yer almaktadır. Bu çalışmada, sekiz nüshası tespit edilen sözlüğün bu nüshalara göre tenkitli metni hazırlanmıştır. İstinsah tarihi belli nüshaların en eskisi 1570 tarihlidir. Makalenin başında manzum sözlük geleneği ile ilgili kısa bilgiler verilmiş ve Kerîmî’nin sözlüğü şekil ve muhteva bakımından incelenmiştir. Tamamı 131 beyit olan sözlükte 243 Farsça, 28 Arapça kelimenin karşılıklarının verildiği görülmektedir. Pek çok sözlükte yer alan giriş bölümü Kerîmî’nin sözlüğünün tespit edilebilen nüshalarında yoktur. Eser, kıt‘a adı verilen 16 bölümden oluşur. Bölümlerin beyit sayısı 2 ila 13 arasında değişir. Eserde 4 farklı aruz kalıbı kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: