Özet:

Bu çalışmayla, öğrencilerin bilgisayar laboratuvarında işlenen derslerde siber aylaklık davranışına yönelme nedenlerini belirleyebilmek amacıyla bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek maddeleri oluşturulur iken alanyazında bulunan siber aylaklık konusu ile ilgili yapılan çalışmalar incelenmiş, bunun yanında uzman görüşüne başvurulmuştur. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen uygulamalar 2014-2015 Akademik yılında Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Mühendislik Fakültesinde öğrenim görmekte olan öğrenciler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın 1. uygulamasına 92 kadın 70 erkek toplam 162 öğrenci katılmıştır. 2. uygulamaya ise 254’ü erkek, 223’ü kadın toplam 477 öğrenci katılmıştır. 3. aşamada test-tekrar test yöntemi kullanılmış, ölçek iki hafta arayla 24 erkek ve 20 kadın olmak üzere toplam 44 öğrenciye uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS ve AMOS programları ile analiz edilmiştir. Ölçeğin geçerliğini araştırma için KMO ve Bartlett testi, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, madde ayırt edicilikleri hesaplanmıştır. Ölçeğin güvenirliğini araştırmak için ise ölçeğin iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Toplanan veriler ile yapılan analizlere göre, Cronbach’s Alfa güvenirlik katsayısı ölçek için 0.83(>0.70) olarak bulunmuştur. Ölçeğin kararlılığını belirlemek için test-tekrar test yöntemi kullanılmış, ölçek iki hafta arayla 20 erkek, 24 kadın toplam 44 öğrenciye uygulanmıştır. Ölçeğe ilişkin Pearson korelasyon testi sonuçları ve Cronbach’s Alfa güvenirlik katsayıları ölçeğin güvenirlik düzeyinin yeterli olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yapılan testler ölçeğin “Güdülenme”, “Yürütücü Kaynaklı Nedenler” ve “Derse İlişkin Tutum” olmak üzere toplam 3 faktörde toplandığını göstermiştir. Sonuç olarak; Siberaylaklık Nedenleri Ölçeği üç faktör altında toplanan, 11 maddeden oluşmuş 5’li Likert tipi bir ölçektir. Analizler ölçeğin, bireylerin siber aylaklık davranışlarının nedenlerini ölçmeye dönük geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu ortaya koymuştur. Çalışma sonunda elde edilen bu sonuçlara göre, Siberaylaklık Nedenleri Ölçeği’nin öğrencilerin bilgisayar laboratuarlarında gerçekleştirdikleri siberaylaklık davranışlarını ve nedenlerini belirlemede, eğitim kurumlarında bir ölçme aracı olarak kullanılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: