2019 - Meltem KAYA, Hikmet SÜRMELİ - https://doi.org/10.26449/sssj.1375

Özet:Bir ülkenin gelişebilmesi için ülkedeki bireylerin bazı özelliklere sahip olması beklenmektedir. Bireylerden beklenen bu özelliklerin başında eleştirel düşünebilen, karşılaştığı durumlarda muhakeme yapabilen ve kendi ölçütleri olan ve bu ölçütlere göre kararlar verebilen, sorgulama, kıyaslama becerilerine sahip olmak sıralanabilmektedir. Bahsi geçen özelliklerin bireylere kazandırılmasında da sosyobilimsel konuların okullarda öğretilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı kazanımlarında yer alarak öğrencilerden beklenen bu özelliklerin kazandırılması için okullarda öğretilen fen bilimleri dersine sosyobilimsel konular dahil edilmiştir (MEB, 2013; 2018). Bu araştırmada sosyobilimsel konulara dayalı fen derslerinin işlendiği 7. sınıflarda öğrencilerin çevre okuryazarlık seviyelerinin nasıl değişim göstereceği araştırılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ‘’ön test-son test, kontrol gruplu yarı deneysel desen ‘’ kullanılmıştır. Veri toplamada, çevre okuryazarlık ölçeği (Atabek Yiğit, Balkan Kıyıcı, Yavuz, 2014) deney grubu ve kontrol grubuna ortak olarak uygulanmıştır. Deney grubunda dersler sosyobilimsel konu metinleri ve ilgili etkinliklerle işlenmiştir. Deney grubuna dokuz adet sosyobilimsel konular içeren metin (nükleer santral, plastik poşetler, geri dönüşüm, kimya endüstrisi, güneş enerji santrali, fok avcılığı, palm yağı, hidroelektrik-termik santral, uzay kirliliği) uygulanmıştır. Kontrol grubunda ise dersler MEB müfredatına göre işlenmiştir. Veri analizi için eşleştirilmiş t testi ve bağımsız gruplar t tet kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, sosyobilimsel konulara dayalı fen eğitiminin uygulandığı deney grubu öğrencileri ile mevcut fen öğretim programına göre öğrenim gören kontrol grubu öğrencileri kendi içinde çevresel okuryazarlık açısından değerlendirildiğinde deney grubu öğrencilerinin ve kontrol grubu öğrencilerinin öntest- sontest puanları arasında çevresel okuryazarlık puanları açısından anlamlı farklılıklar bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çevresel tutum puanlarının değerlendirildiği deney ve kontrol grubu ön test son test puanları arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Her iki grupta da farklılıklar son test lehine çıkmıştır. Çevresel davranış boyutunda ise iki grupta da farklılıklar son test lehine çıkmıştır. Çalışmada öğrencilerin çevre okuryazarlık düzeyleri cinsiyet açısından değerlendirildiğinde ise öğrencilerin deney grubu kız öğrencilerin ve erkek öğrencilerin öntest-sontest puanları ve kontrol grubu kız ve erkek öğrencilerin öntest-sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Çalışma sonucunda sosyobilimsel konulara dayalı fen eğitiminin uygulandığı deney grubu öğrencilerinin çevresel okuryazarlık düzeylerine olumlu etkisinin olduğu tespit edilmiş ve bu uygulamaların öğretim programlarına dahil edilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelime:Sosyobilimsel Konular, Çevre Okuryazarlığı, Fen Eğitimi