Özet:

Muâviye’nin, oğlu Yezîd’e biat edilmesini istemesi pek çok Müslüman gibi Hz. Hüseyin’i de rahatsız etmiştir. Hz. Hüseyin’in Yezîd’e biat etmeyip Mekke’ye gittiğini haber alan Kûfeliler’den Şebes b. Rib‘î ve Süleyman b. Surad gibi bazı ileri gelenler onu hilâfete getirmek için kendisine davet mektupları yazdılar. Bunların davetini olumlu karşılayan Hz. Hüseyin, bir kısım ön tetkiklerden sonra, yakın arkadaş ve akrabalarının itirazlarına rağmen halife olmak için yola çıkmış, Hicrî on Muharrem 61/ M. 10 Ekim 680 yılında Hz. Hüseyin henüz Kûfe’ye yetişmeden Yezîd’in askerleri tarafından Kerbelâ’da durdurulmuş ve Yezîd’e biat etme seçeneği dışında bir alternatif bırakmamıştır. Hz. Hüseyin ile Emevî hükümdarı Yezîd’in silahlı güçleriyle Kerbelâ’da adil olmayan, şartlar dâhilinde orantısız bir güç ile savaş meydana gelmiştir. Hz. Hüseyin’in ve yakınlarının şehadetiyle sonuçlan bu olay etkisini bugüne değin devam ettirmiş, dinî ve siyasî olayların başlangıcı olmuştur. Hz. Hüseyin’in ölümünden sonra adeta İslam tarihinin kırılma noktası oluşmuş, taraftarları kendi aralarında farklı gruplara bölünmüş, mezhep ve tarikatların oluşmasına sebep olmuştur. İslam Mezhepleri Tarihi açısından önemli bir kırılmayı ifade eden Kerbelâ olayında göze çarpan en önemli hususlardan bir tanesi, Kûfelilerin bir kısmının pişmanlık duyarak Hz. Hüseyin’in intikamını almak üzere Tevvâbûn hareketini başlatmalarıdır. Oldukça büyük bir yankı uyandıran Tevvâbûn hareketini, Ehl-i Beyt adına mevcut düzene bir tepki hareketi olarak görmek mümkündür. Siyasî ve kabilevî etkenlerin bir arada olduğu Kerbelâ olayı ile Müslümanlar büyük acılar yaşamıştır. Bu acıları dindirmenin çaresi, olayı yeni olmuşçasına dramatize edip hisleri heyecanlandırıp tazelemek yerine, süreci ve sonuçlarını bir kez daha değerlendirerek, akıl ve nakil ittifakıyla hadisenin sahih kaynaklardan okunarak doğru anlaşılmasına gayret etmek, ifrat-tefritten uzak kalınarak insanların Kerbelâyı anmalarını kendilerine eziyet merasimlerine dönüşmesinden ziyade anlama gayretine girmeleridir. Böyle olduğu takdirde, Müslümanların birlik ve beraberliği sağlanabilir, aksi takdirde günümüz İslâm coğrafyasında Müslüman kanının yine Müslüman eliyle akıtılması yeni Kerbelâ’ların yaşanmasına sebebiyet verir.

Anahtar Kelimeler: