Özet:

Tarih dersleri ile yerel, ulusal ve evrensel değerler öğrencilere kazandırmada kullanılan temel dersler arasındandır. Özellikle milli-manevi, dini ahlaki ve sosyal değerlerin oluşturulması ve aktarılmasında tarih eğitimi oldukça işlevseldir. 2017 yılında kabul edilen yeni Tarih, İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi ve Türk Medeniyet Tarihi dersleri öğretim programı ile 9. sınıf tarih ders kitabını değerler eğitimi açısından inceleyen bu çalışmada doküman incelenmesi yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında ise betimsel ve içerik analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın bulgularından hareketle programlarda öğrenme ve öğretme sürecinin değer odaklı olması ve değer aktarımının bütüncül bir bakış açısıyla verilmesi ve kazanımlardan kopuk olmamasının istendiği görülmektedir. Yeni Tarih, İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi ve Türk Medeniyet Tarihi dersleri öğretim programlarındaönceki programlarda örtük olan verilen değerler “adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik” gibi temel kategoriler altında toplanmıştır. Bunların yanında temel kavramlarla ilişkili tutum ve davranışlar 35 madde altında listelenmiştir. Çalışmanın sonucunda programların teorik kısmında oldukça ayrıntılı olarak verilen değer ifadelerinin ünite, kazanım ve konu açıklamalarıyla ilişkilendirilmediği ve bu durumun yeni tarih ders kitabını olumsuz etkilediği görülmüştür. Öğretim programının değer aktarımını, sadece öğretmenlerin inisiyatifine bırakmış olması; bizzat programın belirlediği değer eğitiminin merkeze alınması, bütüncül olması, ders konularıyla ilişkili verilmesi, sınıfın dışına çıkılması, öğrencilerle birlikte yakın çevresine değer öğretimi yapılması gibi söylemleri boşa çıkartmıştır.

Anahtar Kelimeler: