Özet:

Yirmibirinci yüzyılın hemen başında, demokratik adımların atıldığı, vesayet odaklarının gücünü yitirdiği düşünülen ve özellikle de “kitle iletişim ve bilgi çağı” olarak adlandırılan dönemde son derece düşük bir ihtimal verilen askeri darbe, Türkiye’de 15 Temmuz gecesi diğer darbelerden çok farklı bir biçimde gerçekleştirilmiştir. Darbenin nitelikleri ile beraber sonrasında yaşanan gelişmeler de Türkiye için farklı sonuçlar doğurmuştur. 15 Temmuz gecesi ordu içerisinde yapılanan FETÖ üyesi teröristlerin başlattığı darbe girişimi sivil halkın karşı duruşuyla bastırılırken geride 247 şehit ve binlerce gazi bırakmıştır. Elbette 15 Temmuz’u geçmiş muhtıra ve darbe girişimlerinden ayıran en önemli etken, milletin karşı darbeyi gerçekleştirmiş olmasıdır. Bunun yanı sıra 15 Temmuz’un sebebi, sonuçları, failleri ve yöntemi birçok açıdan analiz edilmeyi hak etmektedir. Çalışma iki yaklaşımı benimsemektedir. Birincisi Türkiye tarihinde gerçekleşen darbeler ve arkasından gelişen anayasal süreçlere ilişkin karşılaştırmalı bir değerlendirmeyi içermektedir. İkinci yaklaşım ise 15 Temmuz darbesinin başarısızlığı ve karşı darbenin gerçekleşmesinde rol oynayan siyasal ve toplumsal bir çözümlemeyi kapsamaktadır. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak; kavramsal tanımlamalara yer verilecek, daha sonra Türkiye’nin yaşamış olduğu geçmiş darbeler, muhtıralar, darbe girişimleri ve bunların sebep oldukları anayasal-siyasal yapı, benzerlikler ve farklılıklar bağlamında karşılaştırmalı bir yöntemle incelenecek ve son olarak; 15 Temmuz darbe girişiminin milletin karşı darbesine evrilmesinin nedenleri, toplumsal ve siyasal açıdan analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler: