Özet:

Medeniyetin oluşum ve gelişiminde en önemli yönlendiricilerden ikisi insanın yaratılışındaki güzel ve güzele erişme tutkusu ile beraber diğerleriyle rekabet etme ve onları geçme içgüdüsüdür denilebilir. İnsan hayatına ait herşeyin kendisine yansıdığı edebi ürünlerin gelişip çoğalması da aynı arayışın sonucudur. Edebiyat tarihimizde bu gelişmeyi destekleyen en önemli anlayışın nazire geleneğinin kendisi olduğu söylenilebilir. Bu sayede bir şiirin içeriğine daha güzel nasıl karşılık verebileceğinin beyin fırtınasını yaşayan şair kendisini geliştirdiği, yeni hayal ve düşünceler ürettiği kadar dilin ifade yeteneğini de geliştirmiş oluyordu. Bu yarışın edebiyat tarihimizde en canlı yaşandığı dönemin 16. YY olduğu söylenilebilir. Nazireleri toplayan dört büyük eserden üçünün bu yüzyılda ortaya çıkması bunun göstergesi olmalıdır. Bu dört büyük nazire mecmuasının dışında küçük boyutlu nazire mecmuaları da gün yüzüne çıkmaya başlamıştır . Burada üzerinde çalışılan Mehmed ‘İzzî'nin sadece Kanuni Sultan Süleyman'ın şiirlerine yazılan nazireleri bir araya getirmeyi amaçladığı anlaşılan Mecmua'sı da bunlardan birisidir. Bu çalışmada daha önce incelenmemiş bulunan bu Mecmua'nın Muhibbî'ye yazılan nazirelerin tespitiyle beraber edebiyat tarihimize yaptığı katkıların da gösterilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca bu eserde görülen özel yapıların nazire geleneği açısından gündeme getirdiği sorulara dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler: