Özet:

Masal kavramına geçmeden önce, çalışmanın “Giriş” ve “Çocuk Yazını” başlıklı bölümlerinde genel olarak çocuk yazını kavramı açımlanarak çocuk ve yazın kavramlarının ilişkisi irdelenmiş, çocuk yazını ile yazın eğitimi konusu üzerinde durulmuştur. Bu bölümde ayrıca çocuk yazını kavramına ilişkin bir tanımlama da yapılmıştır. Daha sonra “Türkiye’de Çocuk Yazınının Gelişimi” başlığı altında Türk çocuk yazınının gelişimi kısaca Tanzimat döneminden günümüze uzanan bir zaman doğrultusunda kısaca değinilmeye çalışılmıştır. Bu genel bakıştan sonra çocuk yazını bağlamında masal türünün yeri irdelenmiş, çocuk ile yazın, çocuk ve yazın eğitimi ilişkileri açısından masallar irdelenmeye çalışılmış ve masal türünün eğitsel özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın ana konusu olan masallar bu çalışmada “Çocuk Yazını Türü Olarak Masallar” başlığı altında çocuk ve gençlik yazınbilimi açısından masal türünün diğer çocuk yazını türleri arasındaki sınıflamasına değinilmiş ve “çocuğa görelik” kavramından yola çıkılarak “Masalların Özellikleri” ana başlığı altında dil, anlatım, yapı ve içerik unsurları irdelenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede “Masallar Anonimdir” başlığı altında masalların çıkış kaynağı irdelenmiş, ağızdan ağza dolaşarak oluşan halk yazın geleneği üzerinde durulmuştur. “Masallar Fantastiktir” başlığı altında ise masalların olağanüstülük unsurları içeren yapıları irdelenmiş, masallarda yer alan olağanüstü kahraman, figür veya diğer unsurlara örnekler verilmiştir. “Masallar Didaktiktir” adlı bölümde masalların eğitsel yönleri ele alınmış, genel geçer evrensel insancıl değerler ile toplum tarafından benimsenmeyen olumsuz davranış biçimleri ya da karakter özelliklerinin masallarda nasıl “iyi-kötü”, “dost-düşman” gibi karşıt gruplar halinde metinleştirildiklerine değinilmiştir. Eğitsellik ve özellikle yazın eğitimi açısından ele alınan bölümde masallar, sahip oldukları fantastik kurguları açısından belli başlı özelliklerinin açımlanarak değerlendirilmiş, çeşitli masal metinlerinden alıntılanan örnekler aracılığıyla fantastik unsurları irdelenmeye çalışılmıştır. “Masallarda Kalıp Tiplemeler” bölümüyle, karşımıza çıkan belli başlı masal kalıp tipleri ele alınmıştır. “Masallarda Dünya ve İnsanlık İmgeleri” başlığı altında ise masal metinlerinde dile getirilen yaşadığımız dünyaya ve insanlığa ilişkin imgelerin nasıl metinleştirildiği sorgulanmıştır. Masal kurgularının neredeyse tamamında yer alan iyi-kötü, dost düşman gibi karşıt ikili grupların neden ve nasıl kurgulandıkları konusuna değinilmiştir. “Masal Türleri” bölümünde halk masalları ve yazınsal masallar olarak anılan genel iki ana masal türüne değinilmiştir. “Masallarda Anlatım Özellikleri” başlığı altında anlatım özelliklerinin neler olduğu sıralanarak açımlaması yapılmaya çalışılmıştır. Yazınbilim, tarih, kültürbilim, sosyoloji gibi çeşitli disiplinlerin araştırma ve inceleme konusu olarak masallar konusuna değinilerek masalların ait oldukları kültüre ilişkin içerdikleri verilerin taşıdığı önem ve işlev üzerinde durulmuştur. “Masallar ve Çocuk” başlıklı paragraf çocuk ile masal ilişkisine, iki yaşından itibaren işitsel-görsel olarak alılmamaya başladığı bu düşler ülkesi ile tanışması, çocuğun düşsel, zihinsel özellikleri açısından ne işleve sahip olduğu, masalların neden önemli olduğu konusunu irdelemektedir. Son olarak da “Grimm Masalları” başlığı ile ülkemizde en çok alımlanan çocuk kitaplarının ya da çocuk yazını türlerinin başında gelen Grimm Masalları konusu ele alınmıştır. Bu anlamda en çok Alman Grimm Masalları örneklerine değinilmiş, Grimm Kardeşlerin masal derlemeleri hakkında bilgi aktarılmış ayrıca Türkiye’de ilk çevirilerinden günümüze dek en çok çevrilen Alman Yazını ürünleri açısından da ele alınarak çeviri ve baskı sayılarına ilişkin bir takım sayısal veriler de sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: