Özet:

Hüseyin Kâzım Kadri’nin, uzun, sürekli ve yorucu bir mesai neticesinde telif etmiş olduğu, dört büyük ciltten oluşan [Büyük] Türk Lügati, kaba bir tasnifle, Türkçenin iki ana kolunu kapsamaktadır: Batı Türkçesi ve Doğu Türkçesi. Büyük oranda –edebî– tanıklarla desteklenmiş olan sözlük; (Osmanlı) Türkiye(si) Türkçesinde kullanılan Türkçe, Arapça, Farsça ve Batı dillerinden (İtalyanca, Fransızca, Lâtince, Rumca, İngilizce…) geçme bütün söz varlığını içermenin yanı sıra; Türkçeyle uzaktan yakından münasebeti bulunan bütün Türk lehçe ve şivelerinin (Uygur, Çağatay, Azerî, Kazak, Çuvaş, Yakut…) de tekmil bir sözlüğüdür. Türkçedeki alıntı kelimelerin yanında lehçe ve kollarıyla beraber Türkçe kökenli kelimelerin örnekli bir fihristi hükmündeki Türk Lügati’nin bu yönüyle Türk sözlükçülük tarihinde bir ilke imza attığı (ve bu ilk oluşun da olumlu olumsuz bütün hususiyetlerini barındırdığı/barındıracağı) şüphesizdir. Bu yazı, tarihî Türk sözlükçülüğünde dönüm noktası olarak değerlendirilen bu sözlüğün, ana hatlarıyla tanıtım ve değerlendirmesinden ibarettir.

Anahtar Kelimeler: