2014 - Mucize ÜNLÜ - https://doi.org/10.19039/sotod.2014714119

Özet:Osmanlı devlet ve hükümet sisteminin temel prensibi adalet idi. İktidarını Tanrı’dan alan ve yalnız Tanrı önündesorumlu olan hükümdarlar iktidarlarını kanun, adalet ve ahlak ilkeleri çerçevesinde yürütmek zorundaydı. Bu anlayışlakurulan Osmanlı Devleti, Balkanlarda yeni fethettiği bölgelerde gayrimüslimlerin can ve mal güvenliğini sağlamış, onlarıkendi inançlarında serbest bırakmış, dinî, sosyal ve siyasî haklara saygı göstermiştir. Devletin Balkanlarda yayılma veyerleşmesini kolaylaştıran ve Osmanlı fetihlerinin başlıca düsturu olan adalet ve hoşgörü siyaseti imparatorluğun sondönemine kadar uygulanmıştır. Ancak XIX. yüzyıla gelindiğinde Osmanlı Devleti’nin yönetim anlayışı ve tutumu değişmediğihalde yüzyılın başından itibaren başlayan ayrılıkçı isyanlar ve Batılı devletlerin gayrimüslimleri himaye politikaları devletigüç duruma düşürmüştür. Fakat tüm güçlüklere rağmen Osmanlı Devleti, Balkanlarda kuruluş dönemindeki felsefesinisürdürmeye gayret etmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nin XIX yüzyılda Balkanlarda ve özellikle Makedonya özelindeizlediği yönetim anlayışı arşiv belgeleri üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelime:Gayrimüslim, Osmanlı yönetim anlayışı, hoşgörü, vilâyât-ı selâse, eşitlik.