Özet:

Gelecek nesillere daha nitelikli eğitim imkânı sunarak onların bireysel gelişimine ve dolaysıyla toplumsal, ekonomik gelişime katkı sağlaması her eğitim örgütünün temel hedefidir. Bu doğrultuda bireyleri çağın gereklerine uygun eğitim öğretim işlevlerine yerine getirme yolunda okullar kendilerine tahsis edilen insan ve madde kaynaklarını etkin ve verimli şekilde kullan(a)madıkları görülmektedir (Hanusek, 1986) Toplumsal ihtiyaçları karşılama ve daha da ötesi ortaya çıkan yeni durumlarda (sosyal, ekonomik, siyasal değişimler temelinde) ihtiyaçları belirleme noktasında okulların öğretmen atama, müfredat belirleme, bütçeleme yapma yada örgütsel yeniden yapılanma gibi temel alt boyutlarda merkezi eğitim otoritesine bağlı kalmadan kendi başlarına karar alma, uygulama ve değerlendirme konularında okulları yetki ile birlikte sorumluluk verilmesi gündeme gelmektedir (Cheng, 2005). Bu bağlamda yapılan çalışmalarda (Bracci, 2010; Eskeland ve Filmer, 2007; Triant, 2001) Güney Amerika’da ve bazı Avrupa ülkelerinde okul yöneticilerine eğitim temel girdisini oluşturan alanlarda (öğretmen- öğrenci seçimi, müfredat ve konu belirleme, kurumsal bütçeleme serbestisi, örgütsel yapılanma, veli katılımı vb.) özerklik verilerek okul kurumunun bireysel inisiyatif alarak öğrenci öğrenme süreçlerine müdahalelerde bulunmak suretiyle öğrenci başarısının artığını ortaya koymaktadır. Bu literatür taraması kullanılan bu çalışmada okul özerkliğinin alt boyutlarına, tarihsel gelişimine ve farklı uygulama modellerine yer verilmektedir. Otonom okulların öğrenci başarısı üzerinden gerçekten beklenilen etkiyi hangi düzeyde sağla(ma)dığı ortaya konarak ve mevcut konjonktürde Türkiye’de uygulanabilirliği sorgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: