Özet:

Yoksulluk tüm ülkelerinçok zorlandığı konuların başında yer almaktadır. Çünkü yoksulluk şekil ve tür değiştirerek sürekli yayılmaktadır. Ayrıca yoksul olmanın kriterleri de değişmektedir. Bu yüzden kamu yönetimleri için yoksullukla mücadele gittikçe daha zor şartlarda yürütülmektedir. Yoksullukla mücadelede kamu yönetimlerinin kullandığı politikalardan biri olan sosyal yardımlarla, yoksul kesimlerin bu durumdan kurtulmaları hedeflenmektedir. Ancak sosyal yardımların her geçen gün artan maliyetleri ve kapsamı yanında sürekliliği ve sürdürülebilirliği tartışma konusu oluşturmaktadır. Sadece yoksulluğu yönetmeyi amaçlayan sosyal yardımlar sürdürülebilir yardımlar olarak kabul edilmemekte ve uzun vadede yoksulluğa çözüm üretememektedir. Türkiye’de yoksulluk, öteden beri toplumun hayırseverlik anlayışı üzerinden anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu anlayışın bir gereği olarak devletin yoksulluğu önleme politikaları kısmi ve süreksizdir. Ayrıca Türkiye’de yoksulluk ve sosyal yardımlarla ilgili olarak yapılan çalışmalar ve analitik incelemeler çok sınırlıdır. Yapılan çalışmalarda sosyal yardımlar ile tespit edilen sorunlar; sosyal yardımdan faydalananların bu yardımları suiistimali, sosyal yardımların ulaştığı nüfusun kısıtlılığı, sosyal yardım alanında tek yetkili kamu kurumunun olmayışının yarattığı koordinasyon sorunları, sosyal yardımlar için nesnel bir yoksulluk kriterinin olmayışı, sosyal yardım faydalanıcıları ile nesnel kriter ile belirlenecek tüm yoksulların bilgilerinin bulunduğu bir veri tabanının eksikliği, sosyal yardım miktarlarının yetersizliği, istihdama teşvik eden sosyal yardım programlarının azlığı, sosyal hizmet temelli çalışmalara verilen desteğin darlığı, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliğinin eksikliği olarak görülmektedir. Bu çalışmada sosyal yardımların yukarıdaki sorunları eşliğinde yoksullukla mücadelede etkin olup olamayacağına ilişkin konular tartışılmıştır. Yardımseverlik sınırları içerisinde görülmemesi gereken sosyal yardımların etkin olabilmesinin şartları incelenmiştir. Ayrıca kamu yönetimleri için sorun oluşturan bu yardım politikasına ilişkin çeşitli çözüm önerileri getirilmiştir. Bunlar arasında sosyal yardımlarda mükerrerliğin önlenmesi amacıyla, sosyal yardım alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlarla koordinasyonun sağlanması, sosyal yardımlar için çerçeve niteliği taşıyan temel bir sosyal yardım yasası çıkarılması, sosyal güvenlik tabanının mümkün olduğu kadar geniş tutulması, sosyal güvenliğe ilişkin kayıt dışı istihdamın kayıt içine alınması ve sosyal yardım kapsamının sosyal güvenlik sisteminin içinde değerlendirilmesi gibi öneriler tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: