Özet:

Tunay Demran Koleksiyonu’nda yer alan bakır trakhy sikke Philadelphia’lı Theodoros Mankaphas’ın başkent Konstantinopolis’teki yönetime ve Bizans imparatoruna isyan ederek kendisini imparator ilan etmesinden sonra basılmış nadir bir buluntudur. Theodoros Mankaphas’ın imparator olarak resmen hüküm sürmek için adına sikke bastırması, yaşadığı yer Philadelphia ve çevre bölgeden askeri destek alması, 12. yüzyıl sonu- 13. yüzyıl başlarında Batı Anadolu’da yaşanan karmaşa ve imparatorluk otoritesinin zayıflığını göstermektedir. Bu dönemde, imparatorluğun farklı yerlerinde görülen isyan ve ayrılık girişimleri aslında ekonomik ve siyasi bakımdan zor durumda olan imparatorluğun IV. Haçlı seferi ile yıkılmasının habercisiydiler. Theodoros Mankaphas’a atfedilen elektron ve billon aspron trakhy sikkeleri oldukça nadir buluntu olmalarından ve Bizans sikke tiplerinden oldukça farklı ikonografi ve yazı formuna sahip olmalarından çok önemlidirler. 12. yüzyıl sonu-13. yüzyıl başlarındaki siyasi, ekonomik ve sosyal koşullar altında ortaya çıkan ve isyancı Theodoros Mankaphas’a atfedilen elektron ve billon sikkeler konusunda ise uzmanların farklı görüşleri bulunmaktadır. Günümüze kadar yapılan çalışmalarda bu sikkelerin iki farklı görüş doğrultusunda sınıflandığı ve görüş ayrılıkları barındırdıkları bilinmektedir. Çalışmamızda, uzmanların sikkenin atfedilmesi gereken idareci hakkındaki farklı görüşleri incelenecek ve Tunay Demran Koleksiyonunda yer alan ve daha önce bakır birimi hakkında bir yayın yapılmamış nadir sikke buluntusu eşliğinde, Theodoros Mankaphas tarafından sirkülasyonda bir süreliğine de olsa yer bulmaları tartışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler: