Özet:

Osmanlı Devletinde gayr-i müslimlerin yaşayışları, adalet sisteminde tabi oldukları hukuk öteden beri araştırmacılar nezdinde tartışılagelmiştir. Temel olarak konuya iki ayrı yaklaşım tarzı bulunmaktadır. Birincisi Osmanlı’daki müslüman olmayan unsurların otonom bir yapıya sahip oldukları ve her türlü hukuki anlaşmazlıkta kendi ruhani kurum ve reislerinin hukuklarına tabii oldukları görüşü. Bir diğer yaklaşım ise zımmilerin de müslüman teb’a gibi Osmanlı hukukuna tabi oldukları ancak iltizam sistemine benzer bir uygulama ile kendilerine belli ölçüde serbestiyet tanındığı ifade edilen görüştür. Bu görüşe göre gayr-i müslimlerin özellikle idarî, adlî, malî ve cezai alanlarda Osmanlı hukukuna tabii oldukları ifade edilir. Bu çalışmada İstanbul Kadı Sicilleri içerisinde gayr-i müslimler hakkındaki dava kayıtları incelenerek, dönemin mahkemelerine yansıyan problemler tetkik edilip, azınlıkların sosyal ve hukuki yapıları gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler: