Özet:

Amaç: Kültürel olarak yetkin bir sağlık sistemi, sağlık sonuçlarını ve bakım kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir ve ırksal, etnik sağlık eşitsizliklerinin giderilmesine katkıda bulunabilir. Sağlık sistemini bu hedeflere ulaştırma stratejilerine örnek olarak sağlık profesyonellerine kültürel yeterlilik ve kültürler arası konularda eğitim verilmesi ve hasta bakımının idari ve dilsel engellerini azaltan politikalar oluşturulması gösterilebilir. Bu çalışmada sağlık hizmetlerinin yönetiminde ve hizmetinin sunumunda en önemli üretim faktörü olan sağlık profesyonellerinin kültürlerarası yeterlilikleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde bulunan iki kamu hastanesinde çalışan 512 sağlık profesyoneli oluşturdu. Gönüllü katılım ve ulaşılamama nedenleri ile örneklemi 215 kişi oluşturdu. Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu araştırma Temmuz 2018-Eylül 2018 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından literatür taranarak geliştirilen Bireysel Bilgi Formu ile Sağlık Profesyonellerinin Kültürlerarası Yeterliliği Ölçeği (Cross-Cultural Competence of Healthcare Professionals (CCCHP) kullanıldı. Verlerin değerlendirilmesinde SPPS 25.0 istatistik paket programı kullanıldı. Sürekli değişkenler ortalama±standart sapma, kategorik değişkenler sayı veya yüzde ile gösterildi. Değişkenlerin dağılımının normal olup olmadığını değerlendirmek için Kolmogorov -Smirnov testi kullanıldı. Değişkenlerin normal dağılım gösterdiği belirlendi.İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında t-testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (One way) Anova testi kullanıldı. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya dahil olan 215 sağlık profesyonelinin yaş ortalamasının 33,66± 9,65 %71,6 (n=154)’i kadın, öğrenim durumuna göre 122’sinin (%56,7) lisans, 108'inin (%50,2) hemşire/ebe/sağlık memuru, meslekte çalışma yılına göre 93'ü (%43,3) 1-3, etnik kökene göre 191'i (%88,8) Türk, ve 130’unun (%60,5) göç geçmişinin olmadığı belirlendi. Ayrıca ““Sağlık Profesyonellerinin Kültürlerarası Yeterliliği Ölçeği” toplam puan ortalaması 3,377±0,514 olup orta düzeydedir. Kültürlerarası yeterliliği etkileyen faktörler ile ölçek toplam puanı arasındaki ilişki incelendiğinde; yaş, öğrenim durumu, meslek, çalışma yılı, uzun süre yaşanılan bölge özelliklerine göre anlamlı (p<0,0] fark saptandı. Sonuç: Sağlık profesyonellerinin kültürlerarası yeterlilik düzeylerinin orta düzeyde olduğu saptandı. Sağlık profesyonellerinin, farklı inanç ve kültürdeki hastalarla etkin iletişime geçme ve bütüncül bir yaklaşımla bakım verme sorumluluğuna sahip olması önemlidir. Bu nedenle temel sağlık kurumlarında tercüman bulunması, işgücü çeşitliliğinin arttırılması, sağlık profesyonellerine farklı kültürler hakkında eğitimler verilmesi, göçmen nüfusun ihtiyaçlarına etkin bir şekilde cevap vermede örgütsel ve yapısal düzeyde sağlık sistemlerinde yeni düzenlenmelerin yapılması yararlı olabilir.

Anahtar Kelimeler: