Özet:

Çukurova bölgesi uygun coğrafyası, iklimi, zengin su kaynakları ile hayvancılıkla uğraşan konargöçer Türkmen ve Yörüklerin tarih boyunca kışlak yurdu olmuştur. Bunun yanı sıra bölgedeki dağlık alanlar, kışlak alanları kadar yaygın olmamakla birlikte, yaylak olarak kullanılmıştır. Konargöçer yaşam biçimi günümüzde geçmişteki kadar canlılığını korumasa da bünyesindeki birtakım değişim ve dönüşümlerle bölgede yaşamaya devam etmektedir. Kış mevsiminde Çukurova bölgesindeki dağ eteklerinde, tarım yapılamayan alanlarda branda çadırlar içinde kalarak küçükbaş hayvancılık yapanlara, ilkbaharda traktörün çektiği römorka eşyalarını yüklemiş, sürüleriyle birlikte yaylaya göçen konargöçerlere hâlâ rastlamak mümkündür. Âşıkların yaşadıkları, sanatlarını icra ettikleri sosyal çevrelerden birisi de konargöçerliktir. İçinde bulundukları yaşam biçimiyle özdeşleşen “konargöçer âşıklar” söz konusu kültürün sözcüsü, sesi olmuşlar; şiirlerinde, türkülerinde ve tasnif ettikleri halk hikâyelerinde bu kültürel unsuru zengin bir biçimde ifade etmişlerdir. 17. yüzyıl âşığı Karacaoğlan’la başlayan ve 19. yüzyılda Dadaloğlu ile zirveye ulaşan bu ses, günümüz Çukurovalı âşıklarca da sürdürülmektedir. Konargöçerlik konusunu işleyen âşıkların büyük çoğunluğu o kültürün içerisinde yetişmiş, bu hayat tarzını yaşarak öğrenmiş kişilerdir. Bu konuyu işleyen âşıkların bir kısmı yerleşik kültürde doğup büyümekle birlikte ailesi, sülalesi bu kültürden gelmektedir. Bazıları da bu yaşam biçimini gözlemlemiş, öğrenmiş ya da çevresinden duymuştur. Çukurovalı âşıklar yaylalara duyulan sevgi ve özlemi, yaz aylarında yaylaya çıkamayıp Çukurova’da kalmanın hüznünü, yaylak-kışlak arasındaki göçü, göç yollarını, konalgaları, aşiretler arası mücadeleyi, mensubu oldukları aşireti, Yörük güzellerini, konargöçerlerin yetiştirdikleri hayvanları (kuzu, koyun, keçi, deve vd.), ürettikleri ürünleri (peynir, yağ, kilim vd.) eserlerinde ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: